Bezsenność

Bezsenność to znany problem, dotyczący ludzi na całym świecie, niezależnie od kontynentu. Długotrwały brak snu może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, począwszy od zaburzeń nastroju i trudności w codziennym funkcjonowaniu, do przewlekłych chorób. Dlaczego ludzie cierpią na bezsenność i jakie są skuteczne znane metody leczenia tego zaburzenia?

Definicja bezsenności

Bezsenność to z definicji zaburzenie, które określa się jako niedostateczną ilość lub jakość snu, wymaganą do regeneracji organizmu. Osoby zmagające się z bezsennością skarżą się na trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu, uczucie niewyspania i braku wypoczynku, zbyt wczesne budzenie się, co przekłada się na ogólne gorsze samopoczucie i brak energii do funkcjonowania w ciągu dnia.

Bezsenność może występować jako przejściowa i krótkotrwała, w przypadku gdy jest ona związana ze stresującym okresem życiowym. Może występować również w formie długotrwałej, przewlekłej, bez dającej się ustalić przyczyny – jest to bezsenność tzw. pierwotna. Bezsenność może być tez objawem występujących schorzeń w organizmie.

Potencjalne przyczyny występowania bezsenności

Popularną przyczyną wstępowania bezsenności krótkotrwałej, trwającej do kilku dni jest stres i napięcie emocjonalne, które może być związane z trudnymi wydarzeniami życiowymi, takimi jak problemy w miejscu pracy, szkole czy problemy w sferze prywatnej. Bezsenność krótkotrwała może również dotyczyć osób pracujących na zmiany oraz podróżujących w różnych strefach czasowych – tak zwany z angielskiego „jetlag".

Przewlekła forma bezsenności, trwająca kilka tygodni, zazwyczaj jest spowodowana przez choroby somatyczne, często z towarzyszącymi bólami. Objawy mogą nasilać się przy zmianie pozycji, takie jak refluks żołądkowo przełykowy lub duszności w niewydolności serca. Do tych chorób możemy zaliczyć:

• choroby tarczycy,
• choroby układu oddechowego (astma, POChP),
• choroby neurologiczne (otępienie starcze, przebyty udar mózgu, choroba Parkinsona),
• choroby układu pokarmowego (refluks, choroba wrzodowa, zapalenia jelit, IBS),
• choroby układu sercowo naczyniowego (zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca),
• choroby powodujące naglącą potrzebę oddania moczu w nocy (nietrzymanie moczu, łagodny przerost prostaty),
• menopauza,
• choroby reumatyczne (RZS, fibromialgia),
• obturacyjny bezdech senny.

Uzależnienia od różnego rodzaju używek psychoaktywnych takich jak alkohol, narkotyki (amfetamina, kokaina) oraz zaburzenia psychiczne (np. depresja, choroba dwubiegunowa), zaburzenia lękowe, nasilają objawy bezsenności.

Bezsenność pierwotna

Najpopularniejszym rodzajem bezsenności, jest bezsenność pierwotna, występująca wśród 5-10% ludzi na świecie. Najczęściej nie jest spowodowana chorobami współtowarzyszącymi, a ryzyko rośnie wraz z wiekiem. Według statystyk, ryzyko bezsenności pierwotnej jest istotnie wyższe wśród kobiet.

Co jeśli dotyczy mnie ten problem?

Leczenie zaburzeń snu to zazwyczaj zmiana kilku czynników powodujących bezsenność, w tym zmianę stylu życia (aktywność fizyczna), poprawa nawyków bezpośrednio przed snem (godzina ostatniego posiłku, naświetlanie sztucznym oświetleniem), terapie psychologiczne, oraz farmakoterapia.

Domowe sposoby na bezsenność

Krótkotrwałe, sporadyczne trudności z zasypianiem i utrzymaniem jakości snu można łagodzić domowymi sposobami poprzez:

• napary ziołowe, np. herbata z melisy, korzeń kozłka lekarskiego czy preparaty zawierające szyszki chmielu;
• preparaty nasenne z melatoniną wydawane bez recepty;
• techniki relaksacyjne takie jak joga i medytacja.

Zmiana nawyków przed snem:

• usunięcie z sypialni telewizora;
• na 4 godziny przed snem unikanie wysiłku fizycznego;
• niepatrzenie na sztuczne źródło światła na godzinę przed snem;
• odpowiednia temperatura w sypialni (18-20°C);
• brak drzemek w ciągu dnia;
• unikanie używek;
• posiłek do 3 godzin przed snem.

Kiedy trudności ze snem utrzymują się długo, trwając tygodnie i nie znikają po zastosowaniu domowych sposobów, konieczne jest włączenie farmakoterapii.

Leczenie bezsenności - farmakoterapia

Popularne dostępne leki nasenne, które zawierają: pochodne benzodwuazepiny oraz tzw. Z-leki, czyli leki zawierające substancje aktywne, takie jak: zopiklon, zaleplon, zolpidem.

Leki tego typu stosuje się tymczasowo i wspomagająco, jako że działają na aktywność ośrodkowego układu nerwowego i powodują uzależnienie.

U osób, które leczą się z alkoholizmu czy uzależnienia od narkotyków i cierpią na zaburzenia snu, najczęściej stosuje się leki przeciwhistaminowe, które nie są aż tak uzależniające, jak typowe leki nasenne.

Pamiętaj: W przypadku występowania bezsenności trwającej dłużej niż miesiąc, konieczne należy udać się do lekarza rodzinnego, psychiatry lub psychoterapeuty w celu podjęcia specjalistycznego leczenia.